Veilig voor mens, plant en dier.

Sinds de jaren 80 gaat het namelijk minder goed met de Boschplaat. Er is gebrek aan dynamiek, waardoor de variatie aan planten en dieren (biodiversiteit) afneemt. De begroeiing veroudert en verruigt. Zonder dynamiek wordt er te weinig zand en slib afgezet op de kwelder, waardoor deze niet op natuurlijke wijze kan ophogen. Het gevolg hiervan kan zijn dat delen van Boschplaat verdrinken. Ook de oostpunt kalft af, net als een deel van de zuidwestelijke kwelder. Zo verliest het natuurgebied gestaag haar aantrekkelijheid voor mens, plant en dier. Eeuwig zonde.

BIODIVERSITEIT HERSTELLEN. Staatsbosbeheer laat in deze visie zien hoe we – samen met de eilanders en experts – het tij willen keren. Dit betekent de natuurlijke dynamiek en biodiversiteit herstellen, de verschraling een halt toeroepen én er voor zorgen dat we blijvend kunnen genieten van één van de weinige, overweldigende stukjes natuur dat ons land rijk is.

We presenteren met trots een breed gedragen toekomstvisie als basis voor een nieuw uitvoeringsplan. Zodat we ook in 2050 samen kunnen genieten van een Boschplaat als weids kustlandschap vol natuurschoon.

GEVOLGEN. Wat de gevolgen kunnen zijn als we niets doen? De kans is dan groot dat:

• kenmerkende variatie in plantengroei verder afneemt
• een uniek ecosysteem zijn waarde verliest
• delen van de kwelder verdwijnen of langer onder water komen te staan
• tienduizenden vogels een belangrijke rust- en broedplaats verliezen

Gevolg is ook dat de status van de Boschplaat als Europees natuurreservaat op het spel komt te staan en haar waarde voor UNESCO Werelderfgoed Waddenzee afneemt.

VISIE. Dat klinkt tamelijk dramatisch. Maar het tij kan worden gekeerd als we de bakens tijdig verzetten. Dat gaan we doen met behulp van deze visie Boschplaat 2050. Een blik op de toekomst waarin:

• het verleden ons veel leert
• natuurlijke processen leidend zijn
• de kernwaarden en dynamiek van het gebied centraal staan
• belangen zorgvuldig worden (af)gewogen
• experts en eilanders zijn gehoord en betrokken blijven

Dit alles op zoek naar antwoorden op de vraag: hoe komen we samen tot een even dynamische, soortenrijke als toegankelijke Boschplaat in 2050? Een spannende ontdekkingsreis, in opdracht van de Provincie Fryslân, die maart 2017 startte op Ameland. En die september 2018 resulteerde in een breed gedragen visie.

VAN MENING NAAR LEIDEND PRINCIPE. Vanaf maart tot en met mei 2017 stond het verzamelen van ideeën en meningen centraal in onze zoektocht naar een visie op de Boschplaat. In die tijd organiseerden we onder meer 11 excursies, een symposium, twee werksessies en een enquête via Echt Terschelling.

We vroegen alle deelnemers de sterke en zwakke punten te benoemen van het gebied, net als de bedreigingen en de kansen. In totaal namen 314 mensen deel aan de excursies en werd de enquête door 590 personen ingevuld. De informatie die we verzamelden tijdens de excursies en via de enquête hebben we, samen met de inbreng van experts, vertaald naar zeven leidende principes.

Tijdens de in het voorjaar van 2017 gehouden excursies, enquêtes, lezingen en werksessies werd duidelijk wat de Boschplaat zo bijzonder maakt én wat hersteld en behouden moet worden. Zo vindt bijna iedereen het belangrijk dat het oergevoel van rust, ruimte, ongereptheid en weidsheid behouden blijft. Dat de natuur haar gang moet kunnen gaan, zolang dat de eilandstaart niet onomkeerbaar bedreigt. Dat de Boschplaat toegankelijk en beleefbaar blijft voor bezoekers. En dat ze haar compleetheid van het landschap, met de dynamiek en soortenrijkdom tot in de lengte der jaren behoudt.

Tijdens de zoektocht haalden we zeven leidende principes op die we in woord en beeld uitwerken. Zij vormen, samen met mogelijke ingrepen en waarborgen, de fundering waarop de toekomstvisie is gebouwd.

Om de nagestreefde doelen te realiseren is het noodzakelijk om verschillende habitattypen de nodige flexibiliteit in oppervlakte en begrenzing toe te staan. In onze visie is de aanwezigheid of de kans op ontstaan binnen afzienbare tijd belangrijker dan strak areaalbehoud. Het huidige Natura 2000 beleid moet daarom worden aangepast aan de natuurlijke gebiedskenmerken van de Boschplaat, waarin dynamiek de sturende factor is en niet areaalbehoud.

Ook wat betreft kustlijnbeheer gaat onze voorkeur uit naar het volgen van natuurlijke processen. Binnen bepaalde, vastgelegde grenzen.

Speciaal, vooral ook voor oudere generaties, is de band met de Stuifdijk. Sommigen hielpen nog mee bij de aanleg. Anderen weten uit overlevering hoe belangrijk, en wat voor karwei, dat was. De stuifdijken, want er liggen er meerdere, zijn daarmee onderdeel van het cultureel erfgoed van Terschelling. Net zo goed als het drenkelingenhuisje bij paal 24, de eendenkooi op de Groede en het sinds mensenheugenis begrazen van dezelfde de Groede door koeien van eilander boeren.

VEEL BEZOCHT. Bezoeken de eilanders de Boschplaat vaak? Nee, niet echt. En als dat het geval is, dan met name het strand en het noordwestelijk deel van het natuurgebied. Zoals het vaak gaat met bekend terrein, is de aanwezigheid en het belang van dit unieke stukje eiland vanzelfsprekend. Alleen al om die reden zorgden de in het voorjaar van 2017 gehouden excursies – waar het nodige werd verteld over de staat van het natuurgebied – voor nieuwe inzichten. De grote belangstelling, onder jong en oud, voor deze excursies toonde ook hoe groot de betrokkenheid van de eilanders is bij hun Boschplaat.

UITGAVE
‘Boschplaatvisie 2050; dynamiek als kernwaarde’ is een uitgave van Staatsbosbeheer. Deze visie behandelt zowel de weg ernaartoe als de inhoud van de toekomstvisie. De visie is gemaakt op verzoek van de provincie Fryslân, vooruitlopend op een nieuw beheerplan voor het natuurgebied op Terschelling. De visie kwam tot stand dankzij de medewerking en input van partners, beheerders, de eilander bevolking en diverse vakspecialisten en belangstellenden.

Stakeholders Boschplaat:
Provincie Fryslân
– verantwoordelijk voor behalen Natura 2000 doelen
– voorzitter Provinciaal Orgaan Kust Fryslân (POK)

Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
– verantwoordelijk voor vaststellen kustbeleid en doorvoeren van wijzigingen daarin

Rijkswaterstaat Noord-Nederland
– uitvoerend orgaan van ministerie  van IenW en verantwoordelijk voor de uitvoering van het kustbeheer en handhaven van de Basiskustlijn

Staatsbosbeheer
– eigenaar van de gronden en verantwoordelijk voor dagelijks terreinbeheer op gebied van natuur, recreatie en cultuurhistorie

Gemeente Terschelling
– beheerder onverharde strandovergang bij paal 19 en verlener ontheffingen voor het strandrijden

Info en contact:
Meer weten over de visie? De brochure met samenvatting opvragen? Neem gerust contact met ons op.

Staatsbosbeheer
Longway 28,
8881 CM West-Terschelling
E. info@staatsbosbeheer.nl

COLOFON
Redactie & coördinatie
Freek Zwart, Joeri Lamers, Tamara Bok en Ben Wagenaar

Met dank aan:
Rijkswaterstaat Noord Nederland, Kennisnetwerk Ontwikkeling+Beheer Natuurkwaliteit (OBN), Deltares, Universiteit Utrecht.

Concept, technische realisatie en productie
Schrijfburo Terwisscha & Wagenaar / TWonline

Tekeningen
Bureau Peter de Ruyter landschapsarchitectuur

Fotografie
Staatsbosbeheer, Rijkswaterstaat, Freek Zwart, Joeri Lamers, Vincent Zwart

DISCLAIMER
Bij de totstandkoming van deze publicatie is de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht. Desalniettemin kan de uitgever geen verantwoordelijkheid nemen of aansprakelijk worden gesteld voor mogelijk verkeerde informatie.

© twonline.nl, september 2018